Op stap met Arie, Lammert en de kudde

Het wordt voor mij een spannende dag. Ik mag bij wijze van hoge uitzondering mee met schaapherder Lammert Niesing (55) van de schaapskudde Epe-Heerde. Ik loop al 50 jaar regelmatig mijn rondje op de Renderklippen en maak de laatste jaren regelmatig even een praatje met Lammert. Zo is er een band opgebouwd. De schaapskudde Epe-Heerde wordt al 55 jaar begeleid door een Niesing. Teun, de vader van Lammert was van 1965 tot 1996 de herder. En de zoon van Lammert (Bastiaan) vervangt hem ook al weer regelmatig.

Ongeduldige schapen

Om 8.30 uur op deze druilerige morgen, na een fietstochtje van 30 minuten, word ik door Lammert verwelkomd. De schapen staan in de beveiligde wei en Lammert heeft in de schaapskooi de snijmais al in de voerbakken gedaan voor later deze dag. “Op werkdagen staat de wekker op 6.15 uur.” Na de koffie in het onderkomen van de schaapherder, ’t Spiekertje, vindt er bij Lammert een kledingmetamorfose plaats en mag ik mee met dé schaapherder. Op naar de wei waar de schapen ongeduldig voor het hek wachten.

Ik mag vandaag mee met het Veluws heideschaap. Een ras opvallend groot, lang, hoog op de poten en streekgebonden. “Ik ben nagenoeg elke dag met de schapen, nu zijn het er nog 150, op de hei, met uitzondering van de zondag. Ik heb twee vervangers. Dat zijn dus mijn zoon Bastiaan en Fred Mekelenkamp. Ook zijn er acht vrijwilligers die hier vele klussen doen. Er zijn in Nederland ongeveer 30 gescheperde schaapskuddes.” “Gescheperde?”, vraag ik. ”Ja, dat zijn schaapskuddes met een scheper, oftewel een schaapherder. Van 1 september tot half oktober lopen er zes tot acht rammen bij de kudde. Daarna worden deze verkocht om het jaar erop weer nieuwe rammen te nemen. Vanaf begin januari worden er ongeveer 150 lammeren geboren, waarvan de helft ram. De 25 tot 30 mooiste ooien - staan ze goed op de poten en hebben ze een mooi koppie - blijven bij de kudde.”

De Renderklippen is een natuurgebied dat bestaat uit met heide (struikheide, dopheide en kraaiheide) begroeide stuwduinen van 223 hectare. Deze zijn ontstaan na de laatste ijstijd ca. 17.000 jaar geleden. Het gebied kent veel hoogteverschil. Door de ligging is het een van de plekken in Nederland waar het ’s nachts nog echt donker wordt. De Renderklippen maakt deel uit van het Noord-Veluwse stuwwallencomplex met een aantal heuvels tot een hoogte van 25 tot 30 meter. Het ontstaan wordt geschat op 160.000 jaar geleden. “De schapen zorgen voor het beheren van dit cultuurlandschap. Zij blijven graag lopen en nemen hier en daar een hap. Ja, je hebt gelijk, er zijn een paar leidschapen.”

Herder Lammert Niesing wordt bijgestaan door drie schaapshonden Lad, Tim en Daisy. “Lad is 6 jaar en zijn naam is Engels voor ‘maat’ of ‘kameraad’. Lad is geboren in Ierland. Hij is een superlieve hond, maar wel een stuiterbal en gevoelig voor prikkels.” Ik hoor dan ook regelmatig Engelse kreten uit de mond van Lammert komen. “Tim is 5 jaar en een schat van een hond, maar strontjaloers en zo dol als een stier. En dan is er nog Daisy van 2. Zij is een fel hondje, fanatiek, maar goed volgzaam. Ze leert veel van Lad en Tim; dus een toppertje.”

“Lammert, wat heb je gedaan om de kudde tegen de wolf te beschermen vraag ik hem.” “Het treffen van wolfwerende voorzieningen had nog heel wat voeten in aarde. Wat heb je nodig, wat is verstandig. We hebben hulp gehad van de stichting Wolffencing. De vrijwilligers van deze stichting kwamen een handje helpen bij het realiseren van de benodigde voorzieningen. Je wilt de wolf buiten de weilanden houden en het moet toch ook publieksvriendelijk blijven. Vier van de zes weilanden zijn nu beveiligd en twee niet. Dat zijn de ‘dagverblijven’ van de schapen. De stroomdraden zijn aan de buitenkant bevestigd. Er staat flink wat stroom op en een aantal bezoekers heeft dit al aan den lijve ondervonden. Het schijnt dat er een roedel is vastgesteld van acht tot tien wolven die hier in de buurt rondzwerft, maar ik heb er nog geen één gezien. Bij de Haelberg hier in de buurt zijn al wel sporen gevonden.”

“Dat doet de Stichting Schaapskudde Epe-Heerde. Daar word ik door betaald. Dan zijn er ongeveer 100 adoptieouders die € 20 betalen. Ook zijn er enkele verenigingen uit Heerde die ons ondersteunen en soms komen er nog kleine bedragen uit onverwachte hoek.”

In 2020 was het schaatser Gerard van Velde uit Heerde die op 20 februari het eerste lammetje adopteerde. Wie gingen hem voor, vraag ik aan Lammert. “In 2019 was het Dick Snel, een trouwe bezoeker van de schaapskooi uit Heerde. In 2018 Eva Jinek en in 2017 Sabine Uitslag. We zijn er in 2014 mee begonnen.” En 2021 vraag ik. “Dat weet ik al wel, maar is nog geheim.” Ook ik adopteer al enkele jaren een lammetje. 26 februari van dit jaar was het moment om de geboorte van een lammetje, een van een tweeling, met een adoptie van € 20 feestelijk met een beschuit en muisjes te vieren. Arie65 met oormerk 65 was opeens een bekende in de schaapskudde geworden. Na een praatje van Lammert en mij wordt deze dag een bezoekster met twee kinderen en een geadopteerde Spaanse hond zo enthousiast, dat zij in 2021 twee lammetjes gaat adopteren. En ik ga voor Arie66.

Na een mooie, toch ook nog zonnige dag op de Renderklippen krijgen de 150 schapen in de schaapskooi nog een lekkere hap snijmais om daarna de beveiligde wei weer in te gaan. Ik neem afscheid van Lammert Niesing; een bevlogen schaapherder.

Terug naar vorige pagina